Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest rodzajem choroby zapalnej jelit lub IBD, która powoduje przewlekłe zapalenie i bolesne owrzodzenia (wrzody) w najbardziej wewnętrznej wyściółce jelita grubego i odbytnicy. Przyczyna wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest nieznana, ale coraz więcej dowodów wskazuje na to, że jest to wynikiem nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Inne formy IBD, a także różne choroby i stany jelit mogą powodować objawy podobne do wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, ale często wymagają innego leczenia. W związku z tym ważne jest rozróżnienie między różnymi rodzajami problemów żołądkowo-jelitowych.
Kroki
Część 1 z 3: Rozpoznawanie pierwotnych objawów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Krok 1. Zwróć uwagę na przewlekłą biegunkę
Jednym z charakterystycznych objawów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest przewlekła biegunka lub codzienne luźne stolce. Biegunka często zawiera ropę i krew z powodu powstawania wrzodów w jelicie grubym (okrężnicy).
- Między napadami biegunki z odbytu może również wyciekać jasnoczerwona krew, jeśli owrzodzenia znajdują się w odbytnicy, która jest końcem (dystalną częścią) jelita grubego.
- Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego różnią się znacznie wśród chorych, od łagodnego do ciężkiego, w zależności od stopnia zapalenia i miejsca powstawania wrzodów.
Krok 2. Uważaj na zwiększoną potrzebę wypróżniania
Oprócz biegunki, wrzodziejące zapalenie jelita grubego powoduje zwiększoną potrzebę wypróżniania (kału), więc chorzy często czują, że nie mogą zbyt daleko od łazienki. Wrzody w wyściółce jelita grubego wpływają na zdolność odbytnicy do kurczenia się i dłuższego utrzymywania stolca w miejscu, dzięki czemu może być z niego wchłaniana woda.
- W związku z tym biegunka z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego jest luźna i wodnista – odwodnienie może stanowić problem u osób z ciężkimi objawami. Od czasu do czasu mogą wymagać płynów dożylnych (IV).
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego klasyfikuje się na podstawie stopnia zajęcia jelita grubego: gdy owrzodzenie ogranicza się do odbytnicy, objawy są zwykle łagodne; gdy zajęta jest większa część okrężnicy, objawy są bardziej nasilone.
Krok 3. Bądź świadomy bólu i skurczów brzucha
Innym częstym objawem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest ból w dole brzucha i skurcze, spowodowane głównie przez wrzody, ale także z powodu złego trawienia i zakłócenia "dobrych bakterii" w okrężnicy z powodu tak dużej biegunki. Wzdęcia podbrzusza (rozdęcie) i wzdęcia są również stosunkowo częste, w zależności od diety danej osoby.
- Unikaj pikantnych potraw, pokarmów bogatych w błonnik i produktów mlecznych, ponieważ mają one tendencję do nasilania bólu brzucha i skurczów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
- Osoby, u których wrzodziejące zapalenie jelita grubego rozwija się w młodym wieku (młodzież), znacznie częściej mają poważne objawy.
Krok 4. Uważaj na postępującą utratę wagi
Osoby z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, nawet w łagodniejszych postaciach, mają tendencję do nieumyślnego chudnięcia z powodu kilku różnych czynników: przewlekłej biegunki, lęku przed jedzeniem i wywoływania objawów oraz złego wchłaniania składników odżywczych z dysfunkcyjnej okrężnicy. W konsekwencji utrata masy ciała postępuje, zwłaszcza u nastolatków i młodszych dorosłych, a czasami staje się niebezpieczna.
- Gdy ciało przechodzi w „tryb głodu”, początkowo wykorzystuje zapasy tłuszczu na energię, a następnie rozkłada mięśnie i tkankę łączną na aminokwasy, aby uzyskać energię.
- Zapytaj swojego lekarza o suplementy witaminowe i mineralne, a także o wysokokaloryczne pokarmy, które nie wywołują objawów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
- Spożywanie małych posiłków (od pięciu do sześciu dziennie) sprzyja lepszemu trawieniu zamiast dwóch do trzech większych.
Krok 5. Uważaj na chroniczne zmęczenie i zmęczenie
Z powodu przewlekłej biegunki, utraty apetytu, utraty wagi i braku niezbędnych składników odżywczych, brak energii (zmęczenie) i zmęczenie w ciągu dnia są również częstymi objawami wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Temu chronicznemu zmęczeniu i zmęczeniu nie pomaga dużo snu w nocy lub drzemki w ciągu dnia. Można również zaobserwować osłabienie mięśni.
- Innym czynnikiem przewlekłego zmęczenia jest anemia – brak żelaza z powodu utraty krwi z wrzodów. Żelazo jest potrzebne we krwi (przez hemoglobinę) do przenoszenia tlenu do wszystkich komórek w celu wytworzenia energii.
- U młodszych dzieci wrzodziejące zapalenie jelita grubego może opóźnić wzrost i rozwój z powodu braku energii i składników odżywczych.
Krok 6. Uważaj na mniej powszechne, aczkolwiek rozpowszechnione objawy
Mniej powszechne objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego obejmują rozległy ból lub bolesność stawów (szczególnie w przypadku większych stawów), czerwone wysypki skórne na całym ciele, podrażnienie oczu i przewlekłą stan podgorączkowy. Kiedy te objawy są obecne, uważa się, że wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest bardziej spowodowane nadaktywnością lub wadliwym układem odpornościowym.
- Kiedy stan jest spowodowany nadaktywną lub wadliwą reakcją immunologiczną, nazywa się to chorobą autoimmunologiczną. W istocie organizm sam siebie atakuje i tworzy wiele stanów zapalnych.
- Nie jest niczym niezwykłym, że u dorosłych w średnim wieku z długą historią wrzodziejącego zapalenia jelita grubego rozwija się zapalenie stawów, takie jak kolana, dłonie i kręgosłup.
Część 2 z 3: Odróżnianie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego od podobnych stanów
Krok 1. Rozróżnij wrzodziejące zapalenie jelita grubego od choroby Leśniowskiego-Crohna
Chociaż oba są chorobami zapalnymi jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć dowolnej części przewodu pokarmowego (zarówno jelita cienkiego, jak i grubego). Wrzodziejące zapalenie jelita grubego ogranicza się do błony śluzowej i podśluzowej, pierwszych dwóch warstw wyściółki jelita. Choroba Leśniowskiego-Crohna, oprócz pierwszych dwóch warstw, obejmuje również dwie następne, warstwę mięśniową i tkankę łączną pod spodem.
- Choroba Leśniowskiego-Crohna jest zwykle bardziej poważna i objawowa niż wrzodziejące zapalenie jelita grubego, ponieważ jej wrzody są głębsze i bardziej destrukcyjne. Złe wchłanianie składników odżywczych jest bardziej powszechne w przypadku Crohna.
- Choroba Leśniowskiego-Crohna najczęściej rozwija się w miejscu, w którym jelito cienkie styka się z okrężnicą (obszar krętniczo-kątniczy), więc objawy (ból i skurcze) są zwykle odczuwane wyżej w brzuchu bliżej żołądka.
- Choroba Leśniowskiego-Crohna powoduje również krwawą biegunkę, chociaż krew jest często ciemniejsza, ponieważ owrzodzenia znajdują się zwykle dalej od odbytu.
- Cechy różnicujące obejmują różne zajęte obszary okrężnicy, znaczne zajęcie jelita cienkiego i ziarniniaki w biopsji. Biegunka i ból brzucha (zwłaszcza w prawym dolnym kwadrancie) są objawami charakterystycznymi.
Krok 2. Nie myl wrzodziejącego zapalenia jelita grubego z zespołem jelita drażliwego (IBS)
Zespół jelita drażliwego nie jest chorobą zapalną prowadzącą do owrzodzenia jelit. Zamiast tego jest to zaburzenie, które wpływa na skurcze mięśni jelita grubego – skurcze są częstsze i szybsze, podobnie jak skurcze wewnętrzne. W związku z tym biegunka, zwiększona chęć wypróżnienia i skurcze w dole brzucha są również powszechne w IBS, ale w stolcu nie ma krwi ani ropy.
- Rozpoznanie IBS często stawia się na podstawie następujących kryteriów: dyskomfort lub ból w jamie brzusznej, który można złagodzić przez wypróżnienie, związany ze zmianą częstotliwości stolca i/lub zmianą konsystencji stolca obecnego przez co najmniej 12 tygodni.
- IBS wydaje się być mniej bolesny, ponieważ nie ma wrzodów w warstwach jelitowych. Skurczowy ból spowodowany IBS często łagodzi atak biegunki.
- IBS jest zwykle wywoływany przez jedzenie i stres i nie ma ważnego elementu genetycznego, jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
- IBS występuje znacznie częściej u kobiet, podczas gdy choroby zapalne jelit nie wykazują preferencji płci.
Krok 3. Nie myl wrzodziejącego zapalenia jelita grubego z nietolerancją laktozy
Osoby z nietolerancją laktozy nie są w stanie prawidłowo trawić cukru mlecznego (laktozy) z powodu braku enzymu laktazy. Laktoza jest następnie odżywiana przez bakterie jelitowe, co powoduje wytwarzanie gazów, wzdęcia i biegunkę. Objawy nietolerancji laktozy zwykle zaczynają się od 30 minut do dwóch godzin po zjedzeniu lub wypiciu produktów mlecznych.
- W przeciwieństwie do tego wrzodziejące zapalenie jelita grubego rozwija się powoli z biegiem czasu i u większości chorych przechodzi w stan przewlekły. Może przejść w remisję, ale nie znika przez unikanie niektórych pokarmów.
- Biegunka z nietolerancją laktozy jest bardziej wybuchowa z powodu wytwarzania gazu, ale nie zawiera krwi ani ropy.
- Niektóre nudności są powszechne w przypadku nietolerancji laktozy, ale zwykle nie występują zmęczenie, zmęczenie i utrata masy ciała.
Krok 4. Poznaj różnicę między wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego a infekcjami jelitowymi
Infekcje jelitowe (wirusy lub bakterie) pojawiają się szybko i mają tendencję do wywoływania bólu brzucha, skurczów i biegunki, ale często nie trwają dłużej niż tydzień. Większość infekcji bakteryjnych jest spowodowana zatruciem pokarmowym (Salmonella, E. coli i inne gatunki), a także wiąże się z silnymi wymiotami i wysoką gorączką, które nie są charakterystyczne dla wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
- W zależności od gatunku, infekcje jelitowe mogą prowadzić do krwi w biegunce, jeśli wyściółka błony śluzowej zostanie poważnie podrażniona, ale nie trwa to dłużej niż tydzień.
- Infekcje jelitowe mogą wystąpić w dowolnym miejscu w jelitach lub żołądku, podczas gdy wrzodziejące zapalenie jelita grubego ogranicza się do jelita grubego.
- Większość wrzodów żołądka jest wywoływana przez gatunek bakterii zwany H. pylori, który prowadzi do bólu w nadbrzuszu, nudności i krwawienia. Nie ma biegunki, a krew w kale przypomina bardziej fusy z kawy.
Krok 5. Dowiedz się, kiedy wrzodziejące zapalenie jelita grubego może zwiększać ryzyko raka okrężnicy
Objawy ciężkiego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i raka jelita grubego są bardzo trudne do odróżnienia od siebie. Oba wiążą się z silnym bólem, krwawą biegunką, gorączką, utratą wagi i zmęczeniem; jednak wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest bardziej podatne na przekształcenie się w raka okrężnicy, gdy: cała okrężnica jest zaatakowana, występuje rozległe przewlekłe zapalenie, a choroba jest aktywna przez co najmniej osiem lat lub dłużej.
- Mężczyźni z ciężkim wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego są bardziej narażeni niż kobiety, szczególnie jeśli mają pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych – stan, który wpływa na wątrobę.
- Osoby z ciężkim wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego powinny co jeden do trzech lat poddawać się kolonoskopii, aby upewnić się, że ich stan nie jest rakowy.
- Operacja usunięcia całego jelita grubego eliminuje ryzyko raka jelita grubego.
Część 3 z 3: Uzyskanie dokładnej diagnozy
Krok 1. Zobacz gastroenterologa
Chociaż lekarz rodzinny może pomóc wykluczyć inne przyczyny bólu brzucha i przewlekłej biegunki za pomocą badań krwi i próbki kału, najlepiej jest uzyskać skierowanie do specjalisty jelit zwanego gastroenterologiem. Specjaliści ci użyją sprzętu diagnostycznego, aby spojrzeć bezpośrednio na wyściółkę okrężnicy, aby sprawdzić, czy nie ma owrzodzeń.
- Badanie krwi może potwierdzić anemię (zmniejszona liczba czerwonych krwinek), która sugeruje pewien rodzaj wewnętrznego krwawienia z powodu owrzodzeń perforacji.
- Badanie krwi może również wykazać podwyższony poziom białych krwinek, co wskazuje zamiast tego na jakąś infekcję bakteryjną lub wirusową.
- Próbka kału, która pokazuje krew i ropę (martwe białe krwinki) wskazuje na jakiś rodzaj IBD, podczas gdy wiele bakterii lub pasożytów wskazuje na infekcję.
Krok 2. Zrób kolonoskopię
Kolonoskopia pozwala gastroenterologowi przyjrzeć się całej okrężnicy za pomocą cienkiej, elastycznej rurki z przymocowaną do niej kamerą. „Lunetę” wprowadza się do odbytnicy i wykonuje zdjęcia wyściółki całego jelita grubego, dzięki czemu można zwizualizować wszelkie owrzodzenia. Podczas zabiegu można pobrać niewielką próbkę tkanki (biopsja) i obejrzeć ją pod mikroskopem.
- Alternatywnie można użyć elastycznego sigmoidoskopu do wizualizacji ostatniej części okrężnicy zwanej esicy. Sigmoidoskopia jest lepszym wyborem niż kolonoskopia, jeśli twoje jelito grube jest w ciężkim stanie zapalnym.
- Scoping okrężnicy może być nieco niewygodny, ale zwykle nie jest wystarczająco bolesny, aby uzasadnić znieczulenie lub silne środki przeciwbólowe. Zwykle wystarczają środki nawilżające i zwiotczające mięśnie.
Krok 3. Wykonaj inną diagnostykę wizualną
Jeśli objawy są poważne, gastroenterolog może wykonać zdjęcie rentgenowskie jamy brzusznej po połknięciu grubego „wstrząsu barowego”, aby wykluczyć perforację okrężnicy. Lekarz może również zlecić tomografię komputerową jamy brzusznej, aby zobaczyć, jaka część okrężnicy jest owrzodzona i jaka jest głęboka. Tomografia komputerowa doskonale nadaje się do odróżnienia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego od choroby Leśniowskiego-Crohna.
- Enterografia rezonansu magnetycznego (MR) jest bardziej czułym testem do wykrywania stanu zapalnego i owrzodzenia w okrężnicy i nie wiąże się z żadnym promieniowaniem.
- Chromoendoskopia jest wykorzystywana przez specjalistów w celu wykluczenia raka jelita grubego. Polega na spryskaniu wnętrza okrężnicy specjalnym barwnikiem, który uwydatnia tkankę nowotworową.
Porady
- Dokładna przyczyna wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest nieznana, chociaż uważa się, że rolę odgrywają stres, czynniki dietetyczne i genetyka.
- Od 10 do 20% osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego ma członków rodziny, którzy cierpią na tę chorobę.
- Żydzi pochodzenia wschodnioeuropejskiego (aszkenazyjskiego) mają największą częstość występowania wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
- Choroba diagnozowana jest najczęściej u osób w wieku 15 – 35 lat.
- Około 50% pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego ma łagodne objawy, podczas gdy druga połowa doświadcza cięższych objawów, w tym około 10% jest osłabionych chorobą.
- Nie ma lekarstwa na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, ale leczenie obejmuje modyfikację diety, redukcję stresu, leki (niesteroidowe leki przeciwzapalne, kortykosteroidy, immunomodulatory, leki biologiczne) i zabieg chirurgiczny w ciężkich przypadkach.
- Zapalenie odbytnicy to zapalenie odbytnicy lub odbytu, czasami związane z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, ale czasami także z powodu innych schorzeń.
