W pewnym momencie życia prawie każdy otrzymuje krew pobraną przez pracownika służby zdrowia i poddawany analizie w laboratorium. Najczęściej wykonywanym badaniem krwi jest pełna morfologia krwi (CBC), która mierzy wszystkie rodzaje komórek i utworzone elementy we krwi, takie jak krwinki czerwone (RBC), krwinki białe (WBC), płytki krwi i hemoglobina. Do CBC można dodać inne składniki testu, takie jak panel cholesterolu i test glukozy we krwi. Aby jak najlepiej zrozumieć swoje parametry zdrowotne i nie musieć całkowicie polegać na interpretacjach lekarza, dobrym pomysłem jest nauczenie się odczytywania wyników badań krwi. Pamiętaj, aby w razie potrzeby wrócić do lekarza, aby porozmawiać o wynikach badań.
Kroki
Część 1 z 2: Zrozumienie podstawowego CBC
Krok 1. Dowiedz się, jak są sformatowane i prezentowane wszystkie badania krwi
Wszystkie badania krwi, w tym CBC i inne panele i badania, muszą zawierać pewne podstawowe elementy, w tym: imię i nazwisko oraz identyfikator zdrowotny, datę wykonania i wydrukowania badania, nazwy badań, laboratorium i lekarza, który zlecił badanie, rzeczywiste wyniki testów, normalny zakres wyników, oznaczone wyniki nieprawidłowe i oczywiście wiele skrótów i jednostek miary. Dla osób, które nie zajmują się opieką zdrowotną, każde badanie krwi może wyglądać onieśmielająco i dezorientująco, ale nie spiesz się i zidentyfikuj wszystkie te podstawowe elementy oraz ich rozmieszczenie w nagłówkach iw pionowych kolumnach.
- Gdy już zapoznasz się z prezentacją wyników badań krwi, możesz szybko przeskanować stronę w poszukiwaniu oznaczonych nieprawidłowych wyników (jeśli istnieją), które zostaną oznaczone jako „L” dla zbyt niskiego lub „H” dla zbyt wysokiego.
- Nie musisz zapamiętywać normalnych zakresów żadnego mierzonego komponentu, ponieważ zawsze będą one drukowane obok wyników testu jako przydatne odniesienie.
Krok 2. Rozróżnij komórki krwi i jakie nieprawidłowe wyniki mogą wskazywać
Jak wspomniano powyżej, głównymi komórkami krwi są czerwone i białe krwinki. Czerwone krwinki zawierają hemoglobinę, która przenosi tlen do wszystkich tkanek ciała. WBC są częścią układu odpornościowego i pomagają niszczyć chorobotwórcze mikroorganizmy, takie jak wirusy, bakterie i pasożyty. Niska liczba erytrocytów może sugerować anemię (powodującą niedostateczny dostęp tlenu do tkanek), chociaż zbyt wiele erytrocytów (tzw. erytrocytoza) może wskazywać na chorobę szpiku kostnego. Niska liczba białych krwinek (określana jako leukopenia) może również sugerować problem ze szpikiem kostnym lub efekt uboczny przyjmowania leków, zwłaszcza chemioterapii. Z drugiej strony wysoka liczba krwinek białych (zwana leukocytozą) zwykle oznacza, że organizm walczy z infekcją. Niektóre leki, zwłaszcza sterydy, mogą również zwiększać liczbę WBC.
- Normalne zakresy RBC są różne u mężczyzn i kobiet. Mężczyźni zazwyczaj mają 20-25% więcej krwinek czerwonych, ponieważ są zwykle więksi i mają więcej tkanki mięśniowej, co wymaga więcej tlenu.
- Hematokryt (procent krwi składa się z krwinek czerwonych) i średnia objętość krwinki (średnia objętość krwinek czerwonych) to dwa sposoby pomiaru krwinek czerwonych i obie wartości są zwykle wyższe u mężczyzn ze względu na większe zapotrzebowanie na tlen.
Krok 3. Uświadom sobie funkcje innych podstawowych pierwiastków we krwi
Dwa inne składniki krwi wymienione w CBC to płytki krwi i hemoglobina. Jak wspomniano powyżej, hemoglobina jest cząsteczką opartą na żelazie, która wchłania tlen, gdy krew krąży w płucach, podczas gdy płytki krwi są częścią układu krzepnięcia krwi i pomagają zapobiegać nadmiernemu krwawieniu z powodu urazów. Niewystarczająca ilość hemoglobiny (z powodu niedoboru żelaza lub choroby szpiku kostnego) prowadzi do anemii, podczas gdy niska liczba płytek krwi (zwana trombocytopenią) może być wynikiem przedłużającego się zewnętrznego lub wewnętrznego krwawienia z urazu lub innych schorzeń. Z drugiej strony, wysoka liczba płytek krwi (zwana trombocytozą) sugeruje problem ze szpikiem kostnym lub ciężki stan zapalny.
- Poziomy zarówno krwinek czerwonych, jak i hemoglobiny są ze sobą powiązane, ponieważ hemoglobina jest przenoszona w krwinkach czerwonych, chociaż możliwe jest posiadanie zniekształconych krwinek czerwonych bez hemoglobiny (nazywanej anemią sierpowatą).
- Wiele związków „rozrzedza” krew, co oznacza, że hamują lepkość płytek krwi i zapobiegają krzepnięciu krwi. Powszechnymi lekami rozrzedzającymi krew są: alkohol, wiele rodzajów leków (ibuprofen, aspiryna, heparyna), czosnek i pietruszka.
- CBC obejmuje również poziomy eozynofili (Eos), leukocytów wielojądrzastych (PMN), średnią hemoglobinę krwinkową (MCH), średnią objętość krwinki czerwonej (MCV) i średnie stężenie hemoglobiny komórkowej (MCHC).
Część 2 z 2: Zrozumienie innych profili i testów
Krok 1. Zrozum, jakie są profile lipidowe
Profile lipidowe to bardziej szczegółowe badania krwi, które są pomocne w określaniu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, zawał serca i udar. Lekarze oceniają wyniki profilu lipidowego przed ustaleniem, czy konieczne są leki obniżające poziom cholesterolu. Profil lipidowy zazwyczaj obejmuje cholesterol całkowity (obejmuje wszystkie lipoproteiny we krwi), cholesterol lipoprotein o dużej gęstości (rodzaj „dobry”), cholesterol lipoprotein o niskiej gęstości (rodzaj „zły”) i trójglicerydy, które są zwykle magazynowanymi tłuszczami w komórkach tłuszczowych. Zasadniczo chcesz, aby całkowity cholesterol wynosił mniej niż 200 mg/dl i korzystny stosunek HDL do LDL (zbliżony do 1:2), aby zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
- HDL usuwa nadmiar cholesterolu z krwi i przenosi go do wątroby w celu recyklingu. Pożądane poziomy to powyżej 50 mg/dl (najlepiej powyżej 60 mg/dl). Twój poziom HDL jest jedynym, na którym chcesz być wysoki w tego typu badaniach krwi.
- LDL odkłada nadmiar cholesterolu w naczyniu krwionośnym w odpowiedzi na uraz i stan zapalny, co może wywołać miażdżycę (zatkane tętnice). Pożądane poziomy to mniej niż 130 mg/dl (najlepiej mniej niż 100 mg/dl).
Krok 2. Rozpoznaj konsekwencje badania poziomu cukru we krwi
Badanie poziomu cukru we krwi mierzy ilość glukozy krążącej we krwi, zwykle po co najmniej 8 godzinach postu. Badanie to jest zwykle zlecane w przypadku podejrzenia cukrzycy (typu 1 lub 2 albo ciążowej). Cukrzyca występuje, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości hormonu insuliny (który pobiera glukozę z krwi) i/lub komórki organizmu nie pozwalają na normalne odkładanie glukozy przez insulinę. W związku z tym osoby z cukrzycą mają chronicznie wysoki poziom glukozy we krwi (nazywany hiperglikemią), który jest uważany za większy niż 125 mg/dl.
- Osoby z poważnym ryzykiem cukrzycy (często klasyfikowanej jako „stan przedcukrzycowy”) zazwyczaj mają poziom glukozy we krwi między 100-125 mg/dl.
- Inne przyczyny wysokiego poziomu glukozy we krwi to: silny stres, przewlekła choroba nerek, nadczynność tarczycy i stan zapalny lub nowotwór trzustki.
- Niewystarczająca ilość glukozy we krwi (poniżej 70 mg/dl) nazywana jest hipoglikemią i jest charakterystyczna dla przyjmowania zbyt dużej dawki insuliny, alkoholizmu i niewydolności narządów (wątroby, nerek, serca).
Krok 3. Dowiedz się, czym jest CMP
CMP to kompleksowy panel metaboliczny, który mierzy wiele innych składników we krwi, takich jak elektrolity (elementy naładowane, zazwyczaj sole mineralne), inne minerały, białko, kreatynina, enzymy wątrobowe i glukoza. Ma on na celu określenie ogólnego stanu zdrowia danej osoby, ale także konkretnie sprawdzenie stanu nerek, wątroby, trzustki, poziomu elektrolitów (potrzebnych do prawidłowego przewodnictwa nerwowego i skurczu mięśni) oraz równowagi kwasowo-zasadowej. CMP jest zwykle zlecana wraz z CBC jako część badania krwi przed badaniem lekarskim lub corocznym badaniem fizycznym.
- Sód jest elektrolitem wymaganym do regulowania poziomu płynów w organizmie i umożliwienia prawidłowej pracy nerwów i mięśni, ale zbyt duża jego ilość może prowadzić do nadciśnienia (wysokiego ciśnienia krwi) i zwiększać ryzyko zawału serca. Normalne poziomy wahają się między 136-144 mEq/L. W tej sekcji można uwzględnić inne elektrolity, takie jak potas.
- Enzymy wątrobowe (ALT i AST) wzrastają we krwi z powodu uszkodzenia wątroby lub stanu zapalnego – często w wyniku spożywania zbyt dużej ilości alkoholu i/lub leków (na receptę, bez recepty i nielegalne) lub z infekcji, takiej jak zapalenie wątroby. W tej sekcji można uwzględnić bilirubinę, albuminę i białko całkowite.
- Jeśli poziom azotu mocznikowego we krwi (BUN) i kreatyniny jest zbyt wysoki, prawdopodobnie oznacza to problemy z nerkami. BUN powinien wynosić 7-29 mg/dl, a kreatynina 0,8-1,4 mg/dl.
- Inne elementy CMP obejmują albuminę, chlorek, potas, wapń, białko całkowite i bilirubinę. Niski lub wysoki poziom tych pierwiastków może wskazywać na obecność choroby.
Porady
- Pamiętaj, że istnieje wiele czynników, które mogą wypaczyć wyniki badań krwi (zaawansowany wiek, płeć, poziom stresu, wysokość/klimat miejsca zamieszkania), więc nie wyciągaj pochopnych wniosków, dopóki nie porozmawiasz z Twój doktor.
- Możesz nauczyć się wszystkich jednostek miary, jeśli chcesz, ale nie jest to potrzebne, ponieważ sama liczba w porównaniu z normalnym zakresem jest ważna.
