Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, często określany jako ADHD, jest stanem charakteryzującym się trudnościami w koncentracji, niepokojem i impulsywnym zachowaniem. Osoby z ADHD skupiają się inaczej niż ludzie bez niego i podobnie jak wiele innych schorzeń neurologicznych, osoby z ADHD mają tendencję do przetwarzania i interakcji z otaczającym ich światem w wyjątkowy sposób. Jeśli uważasz, że ty lub ktoś, kogo znasz, może mieć ADHD, poznanie objawów może pomóc w owocnej dyskusji z lekarzem.
Kroki
Część 1 z 4: Rozpoznawanie ADHD u dzieci
Krok 1. Zrozum, w jaki sposób ADHD może prezentować się u dzieci
ADHD ma szerokie spektrum i wygląda inaczej dla każdego, ale zwykle jest bardziej widoczne u dzieci, które mają mniejszą zdolność radzenia sobie ze swoim zachowaniem niż dorośli. Dzieci z ADHD mogą być przede wszystkim nadpobudliwe, przede wszystkim nieuważne lub zarówno nadpobudliwe, jak i nieuważne.
- Niektóre dzieci z ADHD są energiczne, rozmowne, impulsywne i mają problemy z uspokojeniem się. Są to cechy nadpobudliwe.
- Inne dzieci z ADHD są zapominalskie, dużo „odchodzą”, mają problemy z kompletowaniem rzeczy i dużo gubią. Są to uważane za nieuważne cechy.
- Większość dzieci z ADHD doświadcza ich kombinacji, ale niektóre są bardziej nadpobudliwe lub nieuważne.
Czy wiedziałeś?
Chłopcy i dziewczęta inaczej doświadczają ADHD. Chłopcy częściej mają nadpobudliwe cechy ADHD, podczas gdy dziewczęta częściej wykazują cechy nieuważnego ADHD.
Krok 2. Przeanalizuj skupienie dziecka
Skupianie jest trudne dla dzieci z ADHD, niezależnie od podtypu. Mogą być zbyt podenerwowani, by zwracać uwagę, w swoim własnym świecie lub tak skupieni na czymś, że nie zauważają niczego innego. Dziecko z ADHD może regularnie doświadczać takich rzeczy jak:
- Konieczność wiercenia się lub wstawania, aby się skupić; niemożność skupienia się, gdy siedzisz nieruchomo
- Gubię się w myślach
- Bycie często rozpraszanym przez coś w pobliżu
- Często trzeba się na nowo skupić
- Łatwo się nudzisz, gdy nie jesteś zainteresowany, i w rezultacie „odcinasz się” lub „odgrywasz”
- Hyperfocus: angażowanie się w aktywność tak bardzo, że nie zauważają niczego innego
Krok 3. Zastanów się, czy dziecko postępuje zgodnie z instrukcjami i/lub wykonuje zadania
Obowiązki domowe, zadania domowe i wieloetapowe instrukcje mogą być trudne dla dzieci z ADHD. Mogą mieć problemy z rozpoczęciem, nie dokończeniem rzeczy lub wydają się łatwo wykolejeni.
- Rozpoczęcie rzeczy zajmuje dużo czasu lub nigdy ich nie uruchamiasz
- Problemy z wykonaniem; rozpoczynanie, ale nie kończenie zadań
- Łatwo odciągnąć się od zajęć
- Zmaganie się z kierunkami; nie czekanie na instrukcje, przeoczenie ich lub zapomnienie (i wielokrotne proszenie o nie)
- Trudność z wieloetapowymi kierunkami; robienie rzeczy nie w porządku lub zapominanie części
- Mnóstwo pomysłów na coś, ale potem ich nie dokończenie
- Nie dokończenie czegoś w pełni (np. kończy arkusz, a następnie go traci lub zapomina)
- Potrzebujesz dorosłego, aby usiadł z nimi lub pomógł im coś ukończyć
Niekompletne zadania nie zawsze są spowodowane ADHD
Dziecko może opierać się dorosłemu, nie rozumieć instrukcji lub mieć inny stan, który utrudnia wykonanie zadania (np. trudności w uczeniu się lub niepokój). Najpierw wyklucz inne możliwości.
Krok 4. Szukaj ciągłego ruchu
Chociaż nie wszystkie dzieci z ADHD są fizycznie nadpobudliwe, niektóre są bardziej energiczne niż inne dzieci w ich wieku. Mogą być bardzo niespokojne i zawsze muszą się poruszać lub mogą być niespokojni w porównaniu do swoich rówieśników.
- Oczywisty niepokój: wiercenie się podczas siedzenia, wstawanie, gdy powinno się siedzieć (np. podczas filmów), wspinanie się na przedmioty, zbyt aktywny sen
- Subtelne wiercenie się: bawienie się włosami, podskakiwanie stóp, żucie rzeczy, skubanie przedmiotów paznokciami, stimming
- Niewłaściwa aktywność w otoczeniu, np. wspinanie się na biurko podczas zajęć
- Słaby sen; problemy z zasypianiem, budzeniem się w nocy lub problemami z przebudzeniem
- Przekierowanie ich energii (np. wolontariat do rozdawania dokumentów)
- Wiele dzieci z ADHD nie jest nadpobudliwych. Dziecko z nieuważnym ADHD może nie wykazywać żadnych oznak nadpobudliwości lub wykazywać jedynie minimalne objawy (takie jak konieczność stukania stopą).
Krok 5. Oceń, ile mówią
Dzieci z ADHD mogą mówić znacznie więcej (lub, w przypadku nieuważnego ADHD, mniej) niż ich rówieśnicy. Mogą wydawać się bardzo otwarte lub bardzo nieśmiałe i potencjalnie mieć kłopoty z powodu rozmowy podczas zajęć.
- Ekstremalna gadatliwość, szczególnie w porównaniu z rówieśnikami
- Dominujące i/lub parujące rozmowy
- Przerywanie i/lub rozmawianie przez innych
- Wykolejenie rozmów; mówienie niepowiązanych rzeczy lub ciągle zmieniające się tematy
- Rozmawianie, kiedy nie jest to właściwe, np. na zajęciach
- kłopoty ze słuchaniem; przerywanie, łatwo się rozprasza lub sprawia wrażenie zapominalskiego
- Wygląda na nieśmiałego; nie mówi dużo i nie dołącza do grup lub rozmów
Czy wiedziałeś?
Gadatliwość jest formą nadpobudliwości i jest niezwykle powszechna u dziewcząt z ADHD.
Krok 6. Zwróć uwagę na impulsywność
Dzieci z ADHD mogą być znacznie bardziej impulsywne niż ich rówieśnicy i nie przemyśleć swoich działań. Mogą mieć kłopoty lub często skarcić, lub często pytać „o czym myślałeś?”. Zachowanie impulsywne może wyglądać tak:
- Wymazywanie rzeczy lub przerywanie, nawet jeśli wiedzą, że nie powinni
- Reagowanie na sytuacje bez przemyślenia, takie jak krzyczenie lub uderzanie, gdy jest się zdenerwowanym
- Robienie niebezpiecznych rzeczy, prawdopodobnie aż do konieczności częstego nadzoru (np. wspinanie się po półkach)
- Bycie niecierpliwym, kłopoty z czekaniem na swoją kolej lub „musi mieć to teraz”
- Poprawianie lub odpowiadanie autorytetom (np. upieranie się, że nauczyciel się myli)
Krok 7. Rozważ umiejętności zarządzania czasem dziecka
Dzieciom z ADHD może być niezwykle trudno zaplanować swój czas, a to może powodować problemy ze szkołą lub zajęciami w ustalonych godzinach i terminach. Problemy z zarządzaniem czasem mogą obejmować:
- Częste spóźnianie się na zajęcia szkolne lub pozalekcyjne; często nie jest gotowy na czas
- Zajmuje więcej czasu niż ich rówieśnicy (i nie dlatego, że mają problemy z zadaniem)
- Często tracisz poczucie czasu
- Problemy z przechodzeniem od jednej czynności do drugiej; frustrowanie się, gdy nie jest się gotowym na zmianę działań
- Problem z określeniem, jak długo zajmie zadanie
- Zwlekanie, czekanie do ostatniej sekundy, żeby coś zrobić
Krok 8. Spot zmaga się z organizacją
Wiele dzieci z ADHD jest bałaganiarskich, niezorganizowanych i często traci rzeczy. Mogą bardzo starać się zachować porządek, ale nie mogą tego zrobić bez pomocy. Typowe problemy z organizacją to:
- Często gubię rzeczy, nawet jeśli są ważne
- Problemy z ustalaniem priorytetów lub robieniem rzeczy według ważności
- Zabrudzone biurko lub plecak w szkole lub zabałaganiony pokój w domu
- Nie sprzątają po sobie (mogą zostać zboczone, gdy zostaną o to poproszeni)
- Pozostawianie rzeczy w niewłaściwych miejscach lub zapominanie, gdzie je położyli
Krok 9. Rozważ dbałość o szczegóły
Dzieci z ADHD częściej przeoczą oczywiste szczegóły niż ich rówieśnicy. Mogą przeoczyć błędy w nauce, które mogą być mylone z nieostrożnością. Często mogą dostawać notatki na swoich kartach ewidencyjnych w stylu „potrzeby zwolnienia i ponownego sprawdzenia swojej pracy”.
Niektóre dzieci z ADHD, szczególnie dziewczynki i starsze dzieci, mogą być perfekcjonistami i bardzo zorientowane na szczegóły. Mogą jednak zbytnio skupiać się na szczegółach, a perfekcjonizm może prowadzić do stresu i utraty snu
Krok 10. Przyjrzyj się, jak dziecko zachowuje się z rówieśnikami
Niektóre dzieci z ADHD są lubiane i popularne, podczas gdy inne nie są lubiane lub są ofiarami nękania. Niektóre dzieci mogą być otwarte i ekstrawertyczne, podczas gdy inne mogą wydawać się nieśmiałe i trzymać się z daleka. Niezależnie od tego ADHD ma tendencję do wpływania na relacje społeczne.
- Dzieci z ADHD mogą przeoczyć wskazówki społeczne, przerywać, często zmieniać tematy lub łatwo odwracać uwagę od rozmów. Ich rówieśnicy mogą błędnie zinterpretować to jako niegrzeczność lub niewrażliwość i uznać ich za „irytujących” lub „dziwnych”.
- Mogą mieć problemy z utrzymaniem przyjaźni i relacji. Mogą zapomnieć o odpowiadaniu na SMS-y, zdenerwować przyjaciół impulsywnym zachowaniem lub reakcjami emocjonalnymi, lub wydawać się zbyt mało lub nadmiernie zaangażowani w związek.
- Gimnazjaliści i licealiści mogą nagle stracić przyjaciół lub mieć problemy społeczne, ponieważ zmieniły się zasady społeczne.
Krok 11. Rozpoznaj nieproporcjonalne reakcje emocjonalne i wahania nastroju
Dzieci z ADHD często bardzo intensywnie odczuwają swoje emocje i mogą wykazywać skrajne reakcje w porównaniu z rówieśnikami. Ich nastroje mogą się radykalnie zmieniać w odpowiedzi na wydarzenia – jak szczęśliwe dziecko wybuchające płaczem, ponieważ drażnił ich rówieśnik. Z tego powodu dzieci z ADHD mogą być określane jako nadmiernie emocjonalne, zbyt wrażliwe lub dramatyczne.
- Niektóre dzieci z ADHD stają się agresywne, gdy są zdenerwowane; mogą mówić podłe rzeczy, krzyczeć i krzyczeć, rzucać rzeczami, uderzać lub kopać. Kiedy już się uspokoją, często źle się z tym czują.
- Chłopcy z ADHD są bardziej skłonni do uzewnętrzniania swoich uczuć, na przykład obwiniania o coś innego dziecka. Dziewczęta są bardziej skłonne do internalizacji swoich uczuć i obwiniania o coś siebie.
Krok 12. Bądź czujny na problemy z przetwarzaniem sensorycznym lub słuchowym
Niektóre dzieci z ADHD mają nietypowe reakcje na czuciowe informacje zwrotne (np. bolesność metki na koszuli lub jedzenie tylko pikantnych potraw) lub mają problemy z blokowaniem innych dźwięków, aby skupić się na czymś innym. Potrzeba dodatkowego czasu na przetworzenie mowy jest również powszechna – mogą zatrzymać się przed odpowiedzią na coś lub nie reagować szybko na polecenia lub ostrzeżenia (np. „Uważaj!”).
Problemy z przetwarzaniem sensorycznym lub słuchowym nie są uniwersalne ani unikalne dla ADHD, ale wiele dzieci z ADHD je ma
Krok 13. Zwróć uwagę na zmiany behawioralne wraz z wiekiem dziecka
Po osiągnięciu dojrzałości dzieci z ADHD zwykle nadal mają problemy z uwagą i organizacją, ale stają się mniej niespokojne fizycznie. Jednak nastolatki i nastolatki z ADHD mogą zmagać się ze zwiększoną pracą akademicką lub wymaganiami społecznymi i mogą zacząć wykazywać oznaki lęku lub depresji, szczególnie jeśli brakuje im wsparcia.
- Preteens i nastolatki z ADHD są bardziej narażone na nadużywanie substancji, problemy ze zdrowiem psychicznym, zaburzenia odżywiania, ryzykowne zachowania (takie jak seks bez zabezpieczenia) lub samookaleczenia i / lub samobójstwa. Wspieranie dziecka i otwarta komunikacja może zmniejszyć ryzyko tego.
- Bardzo rzadko zdarza się, że dzieci „wyrastają” z ADHD; badania wykazały, że od 67% do 75% dzieci nadal ma cechy ADHD w wieku dorosłym. Jednak wiele dzieci i nastolatków opracowuje strategie radzenia sobie z ADHD, więc z wiekiem może wydawać się mniej dotkliwe.
Część 2 z 4: Rozpoznawanie ADHD u dorosłych
Krok 1. Zrozum, w jaki sposób ADHD może prezentować się u dorosłych
W wieku dorosłym ADHD jest często mniej widoczne ze względu na wyuczone zachowania i ADHD zmieniające się wraz z wiekiem. Jednak często nadal wpływa na życie danej osoby. Podobnie jak w przypadku dzieci, dorośli z ADHD mogą być przede wszystkim nadpobudliwi, głównie nieuważni lub zarówno nadpobudliwi, jak i nieuważni.
- Cechy nadpobudliwe to niepokój, częsta nuda i ciągła potrzeba robienia czegoś.
- Cechy nieuważności obejmują dezorganizację, prokrastynację i trudności z zarządzaniem czasem.
- Wielu dorosłych ma mieszankę cech nadpobudliwych i nieuważnych, chociaż mogą chudnąć bardziej lub nieuważnie.
Czy wiedziałeś?
ADHD może pozostać niezdiagnozowane aż do dorosłości. Niektórzy ludzie radzą sobie dobrze w dzieciństwie, ale potem borykają się z większymi wymaganiami – na przykład, gdy rozpoczynają studia, znajdują pracę, wchodzą w związek lub mają dzieci.
Krok 2. Zastanów się, czy dana osoba wykazywała oznaki w dzieciństwie
Oznaki ADHD są obecne w wieku 12 lat, nawet jeśli nie zostały wówczas rozpoznane. ADHD nie może rozwinąć się w wieku dorosłym, więc jeśli osoba nie wykazywała objawów ADHD w dzieciństwie, nie ma ADHD.
Krok 3. Przeanalizuj skupienie osoby
Podczas gdy dorośli z ADHD mogą być w stanie skoncentrować się tam, gdzie jest to potrzebne, często jest to dla nich dość trudne. Może to nie być bardzo oczywiste, jeśli „odpływają”, ponieważ większość dorosłych wie, jak wyglądać na zajętego, ale zwykle staje się to widoczne po bliższym przyjrzeniu się ich nawykom w pracy.
- Kunktatorstwo; robienie rzeczy w ostatniej chwili i/lub niedotrzymanie terminów
- Konieczność wiercenia się lub poruszania się, aby się skupić
- Łatwo zboczyć na trop
- Rozproszenie uwagi przez własne myśli
- Często przypadkowo „strefuje się”
- Rezygnacja z wielu projektów z powodu utraty zainteresowania; posiadanie w połowie ukończonych projektów leżących dookoła
- Stosowanie strategii unikania (np. przekazywanie zadań komuś innemu)
Krok 4. Sprawdź, ile aktywności potrzebuje dana osoba
Chociaż nadpobudliwość jest zwykle mniej wyraźna w wieku dorosłym, dorośli z ADHD mogą nadal być niespokojni lub niespokojni. Osoba może:
- Tempo podczas stania i częste wiercenie się lub zmiana pozycji podczas siedzenia
- Czuj się niekomfortowo będąc nieruchomo zbyt długo
- Wstań ze swojego miejsca lub poczuj potrzebę:
- Poczuj się zmuszony, by zawsze coś robić; mam problem z odprężeniem
- Często się nudzić
- Szukaj stałej stymulacji (np. przekraczania prędkości lub przebywania w pobliżu energicznych przyjaciół)
- Unikaj siedzącego trybu życia lub pracy
- mieć trudności z zasypianiem; mogą mieć trudności z „wyłączeniem umysłu” lub być dość aktywni w nocy
Krok 5. Zastanów się, jak dana osoba zarządza zadaniami
Organizowanie i ustalanie priorytetów zadań może być trudne w przypadku ADHD, a osoba może wydawać się „rozproszona”, ciągnięta w wielu różnych kierunkach lub skupiona na niewłaściwych rzeczach. Mogą mieć problemy z dokończeniem spraw lub dotrzymaniem terminów.
- Kłopoty z rozpoczęciem lub zakończeniem czynności
- Trudności w przejściu z jednego zadania do następnego
- Dryfowanie między czynnościami lub robienie rzeczy nie w porządku
- Problemy z wielozadaniowością, często wielozadaniowość i/lub nieefektywna wielozadaniowość (np. przeglądanie dokumentów podczas gotowania)
- Trudności z budżetowaniem czasu
- Zmagasz się z zarządzaniem lub ukończeniem dużych projektów
- Rozpoczęcie nowych, niepowiązanych działań (często z powodu rozproszenia uwagi)
- Robią absolutne minimum, bo są przytłoczeni lub zawaleni
Krok 6. Spójrz na organizację
Dorośli z ADHD bardzo często borykają się z organizacją – mogą mieć bałagan w domu, niechlujne biurko w pracy i portfel lub torebkę, które są pełne bałaganu. Często, bez względu na to, jak bardzo starają się zorganizować, nigdy nie czują, że mogą to zrobić. Z powodu bałaganu i trudności w śledzeniu rzeczy mogą często zgubić lub zapomnieć rzeczy, nawet jeśli są ważne (takie jak dokumentacja medyczna, klucze lub czeki).
Osoba prawdopodobnie będzie tego świadoma. Na przykład nie mogą zapraszać innych do swojego domu z powodu bałaganu
Krok 7. Rozważ zarządzanie czasem
Trudności z zarządzaniem czasem są niezwykle powszechne w ADHD dorosłych. Ktoś z ADHD w wieku dorosłym może wydawać się, że źle planuje swoje dni (lub wcale nie planuje z wyprzedzeniem), jest nadmiernie zajęty lub wydaje się, że stale robi coś w ostatniej chwili.
- Częste spóźnianie się lub rekompensowanie zawsze wczesnym spóźnianiem
- Często tracisz poczucie czasu
- Potrzebujesz dużo czasu na ukończenie rzeczy
- Niedokładne oszacowanie, jak długo coś potrwa
- Nie wydaje się mieć harmonogramu; robienie rzeczy "w locie"
- Nadmierne planowanie; anulowanie planów w ostatniej chwili lub pozorne "rozciągnięte cienkie"
Krok 8. Zwróć uwagę na zapomnienie
Problemy z pamięcią mogą stanowić problem dla dorosłych z ADHD. Jeśli nie ustawią przypomnień, mogą zapomnieć o ważnych rzeczach, takich jak plany ze znajomymi, spotkania, spotkania i urodziny. Na mniejszą skalę mogą mieć trudności z zapamiętaniem takich rzeczy, jak rachunki, nazwiska lub to, o czym rozmawiali kilka minut temu. Inni mogą błędnie zinterpretować to jako lenistwo, nieodpowiedzialność lub brak troski.
Czy wiedziałeś?
Zapomnienie nie zawsze wynika z nieuwagi. ADHD często wiąże się z deficytami pamięci roboczej – co oznacza, że mózg ma trudności z przechowywaniem i przywoływaniem informacji, nawet jeśli dana osoba zwracała uwagę.
Krok 9. Rozważ impulsywność i niecierpliwość
Impulsywność może być powszechna w ADHD dorosłych i może skutkować pochopnymi decyzjami lub działaniami, z których dana osoba może później nie być dumna. Osoba ta może również być niecierpliwa i potrzebować natychmiastowej gratyfikacji, a kiedy musi czekać, staje się zdenerwowana lub sfrustrowana.
- Impulsywność może wpływać na wszystko, od zadań, przez karierę, po relacje. Osoba podejmuje decyzje oparte na myślach lub emocjach „gorących chwili”, bez wybiegania w przyszłość.
- Dorośli z ADHD mogą nie lubić small talków lub długich opowieści. Mogą również często przerywać, kończyć wypowiedzi ludzi lub wyrzucać z nich swoje myśli (nawet jeśli nie są istotne lub nieodpowiednie).
- Niektórzy dorośli z ADHD robią ryzykowne rzeczy bez zastanowienia, takie jak nadmierne wydatki, nadużywanie substancji lub seks bez zabezpieczenia. (Może to wyglądać jak faza maniakalna choroby afektywnej dwubiegunowej, ale w przeciwieństwie do choroby afektywnej dwubiegunowej, dorośli z ADHD nie czują się odporni na konsekwencje.)
- Dorośli z ADHD są bardziej narażeni na kłopoty prawne, niezależnie od tego, czy są to mandaty za przekroczenie prędkości, czy aresztowanie.
Krok 10. Przeanalizuj nastroje i temperament osoby
Dorośli z ADHD mogą być bardzo emocjonalni i mogą być opisywani jako porywczy lub porywczy. Mogą mieć silne reakcje, które mogą wydawać się przesadne dla innych. Czasami uczucia szybko znikają; innym razem mogą się ociągać i sprawiać, że osoba wydaje się nastrojowa przez dłuższy czas.
- Niektóre osoby z ADHD łatwo się denerwują, szybko tracą cierpliwość i często krzyczą na ludzi.
- Niektórzy dorośli z ADHD są wrażliwi na postrzeganą krytykę lub odrzucenie i łatwo się tym denerwują, a nawet bolą fizycznie.
Krok 11. Przyjrzyj się relacjom danej osoby
Wielu dorosłych z ADHD ma problemy z przyjaźnią i relacjami. Mogą podobać się ludziom lub mieć problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem znaczących relacji. Zarówno gadatliwość, jak i nieuwaga mogą wpłynąć na czyjeś relacje osobiste i zawodowe.
- Drażnienie innych przez częste mówienie, zmienianie tematów, przerywanie lub pozorne niesłuchanie
- Niefiltrowanie tego, co mówią, i w rezultacie denerwowanie lub obrażanie ludzi
- Pozornie niedoinwestowany lub niedoinwestowany w relacje międzyludzkie
- Przypadkowe zaniedbywanie relacji z powodu intensywnego skupienia się na czymś innym
- Wygląda na „niestabilne”: spóźnianie się na wydarzenia, regularne odwoływanie ostatniej chwili i/lub zapominanie o SMS-ach lub dzwonieniu do innych
- Zapominanie o rocznicach, urodzinach lub innych ważnych wydarzeniach
- Napięte relacje z innymi i/lub historia nieudanych związków (zarówno platonicznych, romantycznych, rodzinnych, jak i zawodowych)
Czy wiedziałeś?
Rodzice z ADHD mogą mieć napięte relacje ze swoimi dziećmi, szczególnie jeśli jedno lub więcej dzieci również ma ADHD. Stres związany z rodzicielstwem na szczycie codziennego życia może być dla nich trudny, a bez leczenia często mogą kłócić się z dziećmi lub kłócić się z nimi.
Krok 12. Poszukaj problemów sensorycznych
Nawet jeśli potrzebują dużo stymulacji, dorośli z ADHD mogą zmagać się z chaotycznym środowiskiem i często być przytłoczeni. Mogą unikać sytuacji, w których nie mogą oderwać się od chaosu – takich jak imprezy, koncerty, bary i wydarzenia sportowe – z powodu przeciążenia bodźcami.
- Powszechne są również problemy z przetwarzaniem słuchowym. Osoba ta może potrzebować dodatkowego czasu, aby przetworzyć słowa lub mieć problem z „wygłuszeniem” innych dźwięków, aby się na czymś skupić.
- Podobnie jak w przypadku dzieci, problemy z przetwarzaniem sensorycznym lub słuchowym nie zawsze oznaczają ADHD i nie wszyscy ich doświadczają.
Krok 13. Zastanów się, jak dana osoba jest na rynku pracy
Kiedy ktoś wejdzie do świata pracy, ADHD może wpłynąć na wiele aspektów pracy. Dla niektórych ADHD pozytywnie wpływa na ich karierę; dla innych to boli. Pracujący dorośli z ADHD mogą regularnie:
- Łatwo się nudzić lub rozpraszać
- Masz wiele pomysłów na projekty
- Nadmierne skupienie na projektach i zadaniach
- Masz problem z wykonaniem lub zakończeniem zadań
- Dokończ sprawy w ostatniej chwili lub przegap terminy
- Walcz, aby wykonywać wiele zadań jednocześnie lub przełączać się między zadaniami - lub, alternatywnie, regularnie wykonywać wiele zadań jednocześnie i zmieniać zadania
- Masz problem z pracą zespołową i/lub zarządzaniem ludźmi
- Wpadnij w kłopoty ze współpracownikami lub przełożonymi
- Utrata pracy z powodu spóźnień, dezorganizacji lub słabych wyników
- Zmiana pracy, czasami pod wpływem impulsu
- Szukaj pracy o dużej aktywności lub w szybkim tempie (np. szef kuchni lub sanitariusz) i unikaj tych, które nie są zbyt stymulujące (np. urzędnik ds. akt)
- Pracuj dobrowolnie w godzinach nadliczbowych lub pracuj na wielu etatach
Krok 14. Zwróć uwagę na problemy z samooceną lub zdrowiem psychicznym
Dorośli z ADHD mogą przyswajać negatywne pomysły lub krytykę przez całe życie, zwłaszcza jeśli są niezdiagnozowani. Jeśli przez całe życie doświadczyli powtarzających się zmagań i niepowodzeń, mogą wierzyć, że są leniwi, egocentryczni, głupi lub nieodpowiedzialni. Często krytykują siebie za to, że nie są w stanie nadążyć za przyjaciółmi lub współpracownikami i mogą czuć, że nie wykorzystują swojego potencjału.
- Dorośli z ADHD mogą doświadczać syndromu oszusta: kiedy czują, że ich sukcesy są przypadkami, a wszelkie pochwały są niezasłużone.
- Wielu dorosłych z ADHD ma współwystępujące schorzenia psychiczne, takie jak depresja lub lęk. Kobiety mogą mieć przeoczone ADHD i zamiast tego są błędnie diagnozowane z depresją, lękiem lub chorobą afektywną dwubiegunową.
Część 3 z 4: Posuwanie się naprzód
Krok 1. Rozważ podobne warunki
Istnieje wiele warunków i sytuacji, które mogą wyglądać jak ADHD, więc możesz również zbadać inne możliwości. Rzeczy, które mogą przypominać ADHD, obejmują:
- Trudności w uczeniu się (np. dysleksja, dyskalkulia, dysgrafia)
- Niewerbalne trudności w uczeniu się
- Autyzm
- Warunki zdrowia psychicznego: choroba afektywna dwubiegunowa, OCD, lęk lub PTSD
- Zaburzenia przetwarzania sensorycznego lub słuchowego
- Zaburzenie opozycyjno-buntownicze lub zaburzenie zachowania
- Zaburzenia snu
- Brak równowagi hormonalnej lub zaburzenia tarczycy
- Stresujące lub traumatyczne środowisko (np. długotrwałe zastraszanie lub maltretowanie)
- Zdolność u dzieci
- Po prostu bycie młodym
Wskazówka:
Jeśli Twoje dziecko jest jednym z najmłodszych w klasie, zastanów się, czy jego zachowanie jest typowe dla dziecka w jego wieku, a nie dla jego kolegów z klasy.
Krok 2. Zwróć uwagę na współwystępujące warunki
ADHD może być samodzielny, ale często występuje również z innymi schorzeniami. Stany, które często występują wraz z ADHD, obejmują:
- Trudności w uczeniu się
- Problemy z przetwarzaniem sensorycznym lub słuchowym
- Autyzm
- Zaburzenia emocjonalne, takie jak depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa
- Lęk
- Zaburzenie opozycyjno-buntownicze lub zaburzenie zachowania
- Zaburzenia tikowe lub zespół Tourette'a
- Nadużywanie substancji odurzających u nastolatków i dorosłych
Krok 3. Zobacz, co mają do powiedzenia osoby z ADHD
Kryteria diagnostyczne ADHD mogą wydawać się oderwane lub niejasne i nie odnoszą się do emocjonalnych aspektów ADHD. Spróbuj sprawdzić strony internetowe, takie jak ADDitude Mag i fora dla osób z ADHD. Może dać ci lepsze wyobrażenie o tym, jak ADHD prezentuje się w prawdziwym życiu i sprawdzić, czy ty lub twoje dziecko odnosicie się do tego, co zostało powiedziane.
Nie zdziw się, jeśli Ty lub Twoje dziecko nie odnosicie się do wszystkiego. ADHD różni się w zależności od podtypu, wieku i płci i wpływa na każdego w różny sposób
Krok 4. Porozmawiaj z lekarzem o zdiagnozowaniu
Twój lekarz rodzinny może być w stanie wykonać podstawowe badanie przesiewowe ADHD, ale możesz również poprosić o skierowanie do psychologa lub neurologa, który może przeprowadzić dokładniejszą ocenę. Badania przesiewowe obejmują przegląd historii medycznej rodziny, wywiady, kwestionariusze behawioralne i możliwe dalsze testy, które szukają cech ADHD.
- Możesz także chcieć przeprowadzić badanie przesiewowe pod kątem powszechnych lub podejrzewanych współwystępujących warunków, takich jak trudności w uczeniu się lub zaburzenia przetwarzania. Niektórzy psychologowie mogą przeprowadzić kompleksowe badanie przesiewowe, które może zidentyfikować inne schorzenia.
- Nie bój się mówić, jeśli podejrzewasz błędną diagnozę. Wiele schorzeń może przypominać ADHD i bardzo często kobiety i dziewczęta z ADHD są błędnie diagnozowane jako depresja, lęk lub choroba afektywna dwubiegunowa.
Wskazówka:
Jeśli masz coś, co może pomóc w badaniu przesiewowym, na przykład dokumentację szkolną, zapytaj, czy powinieneś przynieść ze sobą ich kopie. Informacje te mogą pomóc psychologowi postawić odpowiednią diagnozę.
Krok 5. Poinformuj się o możliwościach leczenia
Leczenie ADHD może skutkować lepszą koncentracją i produktywnością oraz zmniejszyć uciążliwą nadpobudliwość. Zarówno dzieci, jak i dorośli z ADHD zwykle odnoszą największe korzyści z połączenia różnych metod leczenia.
- Dostosowanie stylu życia (np. zmiana diety, ćwiczenia i lepszy sen) może pomóc w zmniejszeniu lub zarządzaniu niektórymi aspektami ADHD.
- Terapia może pomóc zbudować mechanizmy radzenia sobie, przekierować zachowania destrukcyjne oraz pomóc rodzicom zrozumieć i wspierać swoje dzieci. Istnieją również opcje współwystępujących schorzeń, takich jak terapia mowy lub psychoterapia.
- Trenerzy ADHD lub trenerzy funkcji wykonawczych pomagają osobom z ADHD uczyć się wyznaczania i osiągania celów, ulepszania strategii organizacyjnych i zwiększania produktywności.
- Zakwaterowanie może pomóc w szkole lub pracy. Dzieci, nastolatki i studenci często kwalifikują się do oficjalnego zakwaterowania, takiego jak IEP. Przystosowanie do pracy zależy od pracy.
- Leki ADHD mogą zwiększyć zdolność koncentracji i zmniejszyć nadpobudliwość. Jednak może mieć również negatywne skutki uboczne, a leki pobudzające mogą być nadużywane. Porozmawiaj z lekarzem o tym, czy Ty lub Twoje dziecko odniesie to korzyści.
Wskazówka:
Nie ma jednego uniwersalnego leczenia ADHD. Może minąć trochę czasu i metodą prób i błędów, aby odkryć, co działa dla Ciebie lub Twojego dziecka.
Część 4 z 4: Zrozumienie ADHD
Krok 1. Poznaj podstawową definicję ADHD
U podstaw ADHD jest stan neurorozwojowy, który wpływa na zdolność koncentracji. W przeciwieństwie do osób bez ADHD, które mogą zmusić się do zrobienia czegoś nieprzyjemnego (na przykład papierkowej roboty), osoby z ADHD nie mogą tego zrobić – mózg z ADHD ma trudności z koncentracją na rzeczach, którymi nie jest zainteresowany.
ADHD jest prawdziwe. Ktoś, kto ma ADHD, nie jest niezdyscyplinowany, leniwy ani nie próbuje uzyskać niepotrzebnych leków. Jednak ADHD również nie jest chorobą psychiczną. To po prostu inny sposób funkcjonowania
Krok 2. Poznaj trzy podtypy ADHD
ADHD składa się z trzech podtypów: nadpobudliwy-impulsywny (lub po prostu „nadpobudliwy”), nieuważny i połączony. Połączone ADHD, które jest mieszanką cech nadpobudliwych i nieuważnych, jest najczęstszym typem ADHD.
- Nadpobudliwe-impulsywne ADHD charakteryzuje się niepokojem, gadatliwością i impulsywnością.
- Nieuważne ADHD (dawniej ADD) charakteryzuje się trudnościami ze skupieniem uwagi i trudnościami z organizacją.
- ADHD może się zmieniać w czasie. Na przykład, ktoś może wykazywać oznaki złożonego ADHD jako dziecko, ale objawy ADHD nieuważnego wykazywać tylko jako osoba dorosła.
Krok 3. Poznaj kryteria DSM-V dla ADHD
Aby zdiagnozować ADHD, ktoś musi doświadczać cech ADHD przez co najmniej sześć miesięcy przed ukończeniem 12 roku życia i musi to być destrukcyjne w co najmniej dwóch aspektach życia (np. w domu i szkole lub pracy i związkach). Zachowanie nie może być spowodowane inną chorobą, au dzieci nie może być typowe dla stadium rozwojowego.
-
Nieuważny ADHD charakteryzuje się co najmniej sześcioma z następujących cech (pięć z tych 17 lat lub starszych):
- Często nie zwraca uwagi na szczegóły lub popełnia nieostrożne błędy w nauce, pracy lub innych zajęciach.
- Często ma problemy ze skupieniem uwagi na zadaniach lub zabawach.
- Często wydaje się, że nie słucha, gdy mówi się do niego bezpośrednio.
- Często nie stosuje się do instrukcji i nie kończy zajęć szkolnych, prac domowych lub obowiązków w miejscu pracy (nie z powodu zachowania buntowniczego lub niezrozumienia instrukcji).
- Często ma problemy z organizacją zajęć.
- Często unika, nie lubi lub nie chce robić rzeczy, które przez długi czas wymagają dużego wysiłku umysłowego (takich jak praca szkolna lub praca domowa).
- Często gubi rzeczy potrzebne do wykonywania zadań i czynności (np. zabawki, zadania szkolne, ołówki, książki lub narzędzia).
- Często łatwo się rozprasza.
- Często zapominalski w codziennych czynnościach.
-
Nadpobudliwe-impulsywne ADHD charakteryzuje się co najmniej sześcioma z następujących cech (pięć z tych 17 lat lub starszych):
- Często wierci się rękami lub stopami lub wierci się na siedzeniu.
- Często wstaje z fotela, gdy oczekuje się pozostania na fotelu.
- Często biega lub wspina się, kiedy i gdzie nie jest to właściwe.
- Często ma problemy z zabawą lub spokojnym spędzaniem wolnego czasu.
- Często jest „w ruchu” lub często działa „napędzany silnikiem”.
- Często mówi przesadnie.
- Często wyrzuca odpowiedzi, zanim pytania zostaną zakończone.
- Często ma kłopoty z czekaniem na swoją kolej.
- Często przerywa lub przeszkadza innym (np. wtrąca się w rozmowy lub gry).
- Połączenie ADHD charakteryzuje się co najmniej sześcioma cechami nieuwagi i sześcioma nadpobudliwością (po pięć cech w każdej, u osób powyżej 17 roku życia).
Krok 4. Zrozum, jak seks wpływa na ADHD
Każdy może mieć ADHD, ale bardzo często dziewczęta nie są diagnozowane, ponieważ ADHD wygląda inaczej u chłopców i dziewcząt.
- ADHD o nadpobudliwości i impulsywności występuje częściej u chłopców. Nieuważne ADHD występuje częściej u dziewcząt.
- Nadpobudliwe dziewczyny są bardziej rozmowne, przerywają, wiercą się subtelnie i potrzebują dużo emocji. Chłopcy mają tendencję do wyrażania nadpobudliwości fizycznej, np. biegając lub wspinając się.
- Chłopcy częściej „odgrywają”, zachowują się destrukcyjnie i uzewnętrzniają problemy. Dziewczęta są bardziej skłonne do internalizacji niż do odgrywania roli i mogą mieć słabą samoocenę.
- Dziewczyny często maskują swoje zmagania. Mogą poprosić o pomoc w odrabianiu prac domowych, pożyczyć zapomniane rzeczy od znajomych lub zostać do późna, aby dokończyć pracę. Nie potrafią jednak wszystkiego zamaskować i mogą być przytłoczeni i zestresowani.
- Dziewczęta i kobiety z ADHD mogą mieć problemy ze zrozumieniem swoich rówieśników lub nawiązaniem relacji z rówieśnikami i mają trudności z utrzymaniem przyjaźni. Często rozpoznają, że różnią się od swoich rówieśników, nie wiedząc dlaczego.
- Kobiety są częściej poddawane badaniom przesiewowym pod kątem stanów emocjonalnych, takich jak depresja lub lęk, a nie ADHD.
Krok 5. Rozpoznaj zalety ADHD
Posiadanie ADHD nie oznacza, że każdy aspekt życia to walka – istnieją również ukryte korzyści z posiadania ADHD. Niektóre z tych zalet obejmują:
-
Kreatywność.
Osoby z ADHD często znajdują nietypowe rozwiązania, myślą nieszablonowo i/lub mają wiele unikalnych pomysłów.
-
Empatia i współczucie.
Wiele osób z ADHD bardzo głęboko odczuwa emocje, dlatego często współczują innym i chcą postępować właściwie.
-
Spontaniczność i podejmowanie ryzyka.
Chęć robienia nowych, niezwykłych rzeczy i dzielenia się tym, co myśli, może pozytywnie wpłynąć na życie osoby z ADHD.
-
Nadogniskowanie.
Kiedy naprawdę coś ich interesuje, ludzie z ADHD mogą robić wszystko, na co tylko zapragną - czy to badanie czegoś, co kochają, masowo publikowanie artykułów wikiHow, czy też najcięższą pracę w sporcie. Jeśli potrafią ukierunkować swoje skupienie, mogą robić niesamowite rzeczy.
Porady
- ADHD jest wysoce dziedziczne i często przechodzi z rodzica na dziecko.
- Chociaż istnieje stereotyp, że dzieci z ADHD nienawidzą szkoły, nie zawsze tak jest. Niektóre dzieci z ADHD lubią szkołę, inne ją nienawidzą, a inne są wobec niej neutralne. Jednak wymagania szkoły i towarzysząca jej presja społeczna mogą stać się wyzwaniem dla osoby z ADHD.
- Niektóre badania wykazały, że relacje z opiekunami mogą wpływać na zdolności uwagi dziecka i potencjalnie skutkować zachowaniami podobnymi do ADHD u wychowanków i ofiar wykorzystywania dzieci.
- Porozmawiaj z nauczycielami Twojego dziecka, jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko może mieć ADHD. Mogą być w stanie dać ci lepszy wgląd w to, co dzieje się w szkole.
Ostrzeżenia
- Podczas gdy internetowe testy diagnostyczne i inne osoby mogą dać ci wyobrażenie, czy ty lub twoje dziecko możecie mieć ADHD, musisz udać się do lekarza w celu uzyskania oficjalnej diagnozy.
- Nie próbuj stosować leków ADHD bez porady lekarza. Leki pobudzające, takie jak Ritalin i Adderall, wiążą się z wysokim ryzykiem uzależnienia i nadużywania oraz mają szereg skutków ubocznych, które mogą być bardzo poważne, jeśli masz inne istniejące schorzenia.
